معماري سنتی گیلان ، معماري پایدار

خلاصھ
معماري و اقلیم پیوند تنگاتنگ و تاثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند. به منظور تأمین آسایش و آرامش انسان، ابنیه نه تنها باید با ساکنان خود، بلکه باید با موقعیت و بستر اقلیمی و جغرافیایی خود، ارتباط تنگاتنگ داشته باشد، لذا توجه به اقلیم و بوم در طراحی نقش مهمی را ایفا می کند، به نحوي که طراحی و ساخت و ساز بدون شناخت پس زمینه ها و شرایط تاثیرگذار اقلیمی و طبیعی امکان پذیر نبوده و پروژه را با شکست مواجه می نماید. تجربیات معماري بومی در پهنه جهان وآروین هاي آن در معماري ایران زمین نیز ، خود گواه تاکیدي بر اندیشه ي فرم زایی ملاحظات اقلیمی در معماري است تا عاملی بر محدودیت آن یا اسارت معمار. معماري بومی با مردم همزاد وبا محیط همساز است. میزان متفاوت وترکیب گوناگون عوامل اقلیمی که خود ناشی از تفاوت موقعیت جغرافیاي مناطق مختلف است، حوزه هاي اقلیمی متفاوتی در جهان پدید آورده که هریک ویژگی هاي خاصی دارد. با توجه به تنوع اقلیم در خاك پهناور ایران لزوم شناخت مجزا و ارائه راه حل هایی در راستاي ارتقاي معماري پایدار با رویکرد معماري بومی و همساز با طبیعت امري ضروري به نظر می رسد. در این مقاله با در نظر گرفتن شهر گیلان به عنوان یکی از شهرهاي منطقه معتدل و مرطوب ، اصول و ضوابط معماري بومی سنتی حاکم بر این اقلیم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نوآوري این پژوهش درشناسایی و تبیین اصول و عناصر و کیفیت هاي فیزیکی معماري ، در راستاي ارتقاي معماري بومی گیلان ، با رویکرد معماري سبز پایدار می باشد.

کلمات کلیدي:

معماري بومی ،اقلیم، معماري پایدار، معماري سبز ،گیلان

نویسندگان :

سروین الهی

اولین کنفرانس ملی عمران و توسعه ایران (1390)

بادگیر نمادي از معماري پایدار در اقلیم گرم و خشک

خلاصھ
امروزه باگسترش و توسعه علم و فن آوري ، جامعه بشري شاهد ایجاد رشد روزافزون شکاف موجود در ارتباط تنگاتنگ اقلیم و معماري است. چنانچه با بهره گیري از راهکارهایی صرفا مبتنی بر تکنولوژي و بدون توجه به اقلیم و شرایط زیست محیطی منطقه، ارتباط میان اقلیم و معماري گسسته شده است. با توجه به آنکه وسعت عظیمی از کشور ایران را بوم هاي بیابانی دربرگرفته است، لذا بررسی و یافتن راهکارهایی در ایجاد این پیوند و پاسخگویی به نیازهاي منطقه امري ضروري به نظر میرسد . آثار ارزشمند معماري ایرانی که همچنان جزء یکی از بهترین راهکارهاي معماري براي طراحی در اقلیم بیابانی محسوب میشوند کهدر این میان میتوان به عنصري به نام بادگیر به عنوان یکی از پدیده هاي چشمگیر و چند عملکردي اشاره نمود. بادگیرها علاوه بر با ایفاي نقش در هویت بخشی و زیبایی شناسی بافت ، عنصر حائز اهمیتی درزمینه اقلیم بیابانی به ویژه در امر تهویه فضاي درونی ساختمان ها و خنک کردن سرداب ها و آب انبار ها و ایجاد جریان هوا محسوب میگردند. در این نوشتار نخست از طریق پژوهش اکتشافی به بررسی ضرورت و اهمیت بادگیرها ، نحوه عملکرد و طراحی بادگیرهاو انواع آن پرداخته میشود. در ادامه افق و چشمانداز آینده براي استفاده از بادگیرها در اقلیم بیابانی مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. نوآوري این پژوهش در ارائه چهارچوب راهکارهاي پیشنهادي در راستاي بهره گیري مناسب از عنصر بادگیر براي پاسخگویی به مشکلات اقلیمی منطقه بیابانی در دهه اخیر و آینده می باشد.

کلمات کلیدي:

معماري بومی ،اقلیم، معماري پایدار، بادگیر ، بومهاي بیابانی

نویسندگان :

سروین الهی

اولین کنفرانس ملی عمران و توسعه ایران (1390)

زري اسکیپ دانشی نوین در معماري منظر پایدار بوم هاي بیابانی

خلاصھ
بیتردید فضاهاي سبز و محیطهاي زیست شهري یکی از اساسیترین عوامل پایداري حیات طبیعی و انسانی در شهرنشینی نوین به شمار میآیند. یکی از مهمترین عوامل محدودکننده فضاهاي سبز شهري کمبود منابع آب است. کمبود آب در عصر کنونی یکی از موضوعات بحرانی براي بیشتر کشورها، خصوصاً کشورهاي واقع در مناطق خشک و بیابانی از جمله ایران میباشد. رویکردي متداول در سطح جهان است که در مواجهه با شرایط و اقلیم هایی گرم و خشک مطرح می « منظرپردازي خشک » یا «Xeriscaping» گردد. چنانچه طراحی منظر از نوع زري- اسکیپ بدون آسیب رساندن به کیفیت و زیبایی محیط، مصرف آب را تا 50 درصد کاهش میدهد. مفهوم زري- اسکیپ در طراحی محیط یک مفهوم دوستدار طبیعت است. در راستاي این پژوهش راهکارهایی براي اجرایی گشتن دو هدف استفاده بهینه از منابع آبی و گسترش فضاي سبز کافی و ابداع و اجراي طرحهاي نوین در طراحی فضاي سبز شهري، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.نوآوري این پژوهش در ارائه راهکارهایی اجرایی در راستاي پیاده سازي منظرسازي خشک در بو هاي بیابانی و اقلیم گرم و خشک است.

کلمات کلیدي:

معماري بومی ،اقلیم، معماري پایدار، زري اسکیپ ، بومهاي بیابانی،منظرسازي خشک

نویسندگان :

سروین الهی

اولین کنفرانس ملی عمران و توسعه ایران (1390)

خانه چهارفصل ، معماري پایدار در اقلیم گرم و خشک نمونه موردي: خانه چهارفصل یزد

خلاصھ
معماري و اقلیم پیوند تنگاتنگ و تاثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند. به منظور تأمین آسایش و آرامش انسان، ابنیه نه تنها باید با ساکنان خود، بلکه باید با موقعیت و بستر اقلیمی و جغرافیایی خود، ارتباط تنگاتنگ داشته باشد، لذا توجه به اقلیم و بوم در طراحی نقش مهمی را ایفا می کند، به نحوي  که طراحی و ساخت و ساز بدون شناخت پس زمینه ها و شرایط تاثیرگذار اقلیمی و طبیعی امکان پذیر نبوده و پروژه را با شکست مواجه می نماید. لذا لزوم شناخت و ارائه راه حل هایی در راستاي ارتقاي معماري پایدار با رویکرد معماري بومی و همساز با طبیعت در اقلیم گرم و خشک مناطق کویري  و بیابانی امري ضروري به نظر می رسد. در این مقاله ابتدا به بررسی اقلیم گرم و خشک و عوامل تاثیر گذار بر آن پرداخته می شود. در ادامه با در نظر گرفتن فاکتورهاي اقلیمی در روند طراحی معماري، خانه هاي سنتی بافت یزد به عنوان یکی از عناصر شاخص و موفق طراحی معماري در حوزه گرم و خشک ایران که لقب " خانه چهارفصل" را گرفته اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیردو اصول و ضوابط معماري بومی سنتی حاکم بر این اقلیم به شیوه اکتشافی در پژوهش در زمینه خانه چهارفصل استخراج می گردد. نوآوري این پژوهش درشناسایی و تبیین اصول و عناصر و کیفیت هاي فیزیکی معماري ، در راستاي ارتقاي معماري مناطق بیابانی ، با رویکرد معماري پایدار ملهم از خانه چهارفصل سنتی ایرانی می باشد.

کلمات کلیدي:

معماري پایدار، اقلیم گرم و خشک ، خانه چهارفصل، یزد ،معماري بومی

نویسندگان :

سروین الهی

اولین کنفرانس ملی عمران و توسعه ایران (1390)

ارائه راهکارهاي طراحی اقلیمی در نواحی گرم و مرطوب برمبناي معماري بو می منطقه( مطالعه موردي: بندر بوشهر و بندر لنگه)

چکیده
شناخت شرایط آب و هوایی هر منطقه مهم ترین عامل در ایجاد آسایش حرارتی کاربران ساختمان ها است. امروزه ، دانشبوم شناسی ساختمان بر افزایش ظرفیتو کیفیتفضا با استفاده از پارامترهاي اقلیمی و زیستمحیطی در طراحی با توجه به الگوهاي بومی توجه فراوان دارد. کشور پهناور ایران با مناطق آب هوایی مختلف داراي معماري ارزشمند متناسب با هر اقلیم میباشد.معماري بومی و ناب اقلیم گرم و مرطوب که بخش عمده کشور ایران در حاشیه شمالی خلیج فارس و دریاي عمان را به خود اختصاص داده در طول زمان مورد بی توجهی قرار گرفته و بیشتر بافتهاي سنتی این مناطق از بین رفته اند. مطالعه تمهیدات اقلیمی معماران تواناي این نواحی میتواند ایده هاي مفیدي در راستاي خلق محیط هاي متناسب یا این اقلیم را فراهم سازد. این مقاله به مطالعه معماري سنتی بافتهاي بندر لنگه و بندر بوشهر به عنوان دو نمونه ارزشمند معماري اقلیمی در این مناطق که هنوز هویت سنتی خود را حفظ کردهاند، میپردازد. روش تحقیق در این پژوهش بصورت کیفی بوده که با مطالعه نتایج تحقیقات قبلی این حوزه، بررسی ویژگی هاي معماري بومی و تحلیل دیاگرام عناصر اقلیمی در بافتهاي سنتی این مناطق و حضور درمحیط بافت بمنظور ارائه راهکارهایی کاربردي در طراحی معماري امروز در نواحی گرم و مرطوب مورد بررسی قرار گرفت. اهداف عمده در این پژوهش دستیابی به اصولی است که صرفهجویی در مصرف انرژي، ایجاد آسایش حرارتی و اقلیمی، تلاش در جهت کاهش آلودگیهاي زیست محیطی ناشی از استفاده تجهیزات الکتریکی و مکانیکی و به حداقل رساندن هزینه تامین انرژي، با استفاده از راهکارهایی مانند جهتگیري مناسب ساختمان ، تهویه طبیعی دوطرفه( استراتژي اصلی آسایش)، دوجداره کردن نماي ساختمان، استفاده از پیلوت، کاربرد حیاط مرکزي، کاربرد مصالح با ضریب حرارتی کم، طراحی پنجره هاي عمودي با قاب رنگ تیره و کاربرد پردههاي کرکرهاي هوشمند در بیرون بازشوهاي ساختمان براي کنترل ورود میزان نور، حرارت و باد.... می باشد.

کلمات کلیدي:

منطقه گرم و مرطوب، معماري بومی، آسایش حرارتی، تهویه طبیعی

نویسندگان :

معصومه ضیاءپور ، مسئول مکاتبات:اعظم هدایت

اولین کنفرانس ملی عمران و توسعه ایران (1390)